Por un feminismo de chirmanas de tierra

--

Mayte Alvarado

Hemos declarau costumbre que amaneixca y nos miremos t’o ciel en busca de sinyals de plevia, en una tierra asolada por a sequera. En qualques puntos prencipia a regalar-se a rosada, creixen os arrigachos; a molsa emborboza crosters, piedras, arbols, recordando-nos que a vida sigue, que nusatras tamién somos aquí, que tamién femos parte d’o territorio.

O zaguer informe d’o IPCC torna a remerar-nos que somos vulnerables a o cambeo climatico, y que ya no valen as meyas tintas. No podemos eslongar mas a inacción: si no, perderemos ixa chicota y fugaz finestra d’oportunidat que puede asegurar, pa todas as personas, un esdevenidero habitable y sostenible.

Iste hibierno primaveral no puede distrayer-nos d’a emerchencia climatica, d’a falta d’augua que escrebaza os nuestros suelos, d’os macroprochectos que acurrunchan o nuestro territorio y que menazan as multiples formas de vida d’os nuestros medios rurals. Por ixo somos aquí, devantamos a voz, sustenemos o territorio, no deixamos de teixir retz entre nusatras, aduyando-nos y visibilizando tot ixo que nos menaza y nos quiere fer cayer. Chuntas podremos enfrontinar as contumancias y en saldremos d’arri, porque sin l’alegría y a empatía no somos ni seremos cosa.

Chirmana de tierra,

unatro marzo mas

tornamos a emplir as nuestras plazas y carreras, reivindicando que unatro manyana ye posible; un esdevenidero d’igualdat, diversidat y sustenibilidat. Hue queremos, todas chuntas, empecipiar a habitar-lo: no perder nunca l’asperanza.

A pandemia contina esperchando-nos, pero nusatras hemos sabiu abanzar estando rabanyo. Como totas ixas ovellas que s’agrupan y protechen as suyas cabezas debaixo d’o cuerpo d’as suyas companyeras. No pensamos un medio rural sin o colectivo: sin l’aduya y l’emparo mutuo no podremos seguir adebant.

No queremos fer parte d’ixa ruralidat solitaria y zarrada que se quiere imposar, que s’aprofita, que enganya y que s’aferra a una nostalchia periglosa que romantiza a desigualdat y o maclismo que — por desgracia — vivioron as nuestras mais y güelas. Que nos reprime y no nos reduz que a la tradición y maternidat, que no quiere — y que no le’n intresa — ubrir una finestra a la diversidat y a la realidat d’os nuestros medios rurals.

Porque amenistamos nuevas ruralidatz plenas de feminismos, agroecolochía, diversidat, pero tamién de memoria. En istos tiempos en os que a incertitut nos trascruza, ye important saber d’án venimos pa pensar y preixinar endrezas que nos leven a un futuro millor; camins que puedan amostrar-nos, dende atros aprendizaches, enta do podemos y queremos ir.

Por ixo aguardamos unatro anyo más con a mesma pacencia a que floreixca a sabuquera, a que as malvas embadinen os campos, a que a ulor d’o sandalo y l’albaca torne ta l’aire que alentamos. Tamién a replegar chuntas os fruitos d’os arbols, as hortalicias d’a tierra. Tornaremos a compartir as nuestras recetas, a visibilizar toda ixa conoixencia que tantas vegadas s’escurrució por no venir de l’academia. Igual como nos amostroron tantas mullers que nos precedioron, como as nuestras güelas, desdobillaremos os sabers y uniremos os filos, enmadeixaremos as gordiellas; podremos fer parte d’un telar que aculga pero que tamién se pregunte, que faiga de puent entre aquellas mullers d’as que venimos y aquellas que vendrán.

As menazas de hue no deixan d’estar, portando camíns, as mesmas de cutio, disfrazadas baixo as parolas «progreso» y «prosperidat». Pero nusatras somos como ixas casas d’os lugars nuestros, fuertes, devantadas con as piedras d’o propio paisache, feitas d’arbols y charradas con a tierra. Tot y con os entibos, de l’abandono y de l’exilio forzau, muitas d’ellas se mantienen en piet, testigos de l’algarria d’un sistema hiper extractivista que no piensa que en diners y en producción, en fer servir as parolas verdas y renovables pa lavar-se as mans; pa permitir, con toda a impunidat d’o mundo, que proliferen por tot o territorio macroprochectos que meten en risgo espacios naturals protechius y d’alta valor ambiental. Monocultivos de placas solars y parques eolicos, desiertos verdes, naus intensivas an se fan alifaifas entre o territorio, a persona y l’animal. Explotacions industrials que contaminan os nuestros suels y l’augua que bebemos. No queremos ista moda d’industralización que contamina, precariza y mata. Que ixuplida a totas aquellas personas que habitan y fan posibles os nuestros lugars, invisibilizando y vulnerabilizando a colectivos como lo d’as mullers migrants, encara sin condicions dignas de treballo y de vida. Aquí somos pa devantar a voz, pa decir-tos que no deixaremos de luitar ta guarenciar una tierra digna.

Chirmana de tierra,

no deixamos d’estar arbols. Enradigadas entre nusatras, con as nuestras accions y parolas tamién podemos estar simbiosi, rizomas, selvas. Entrelazadas hue nos manifestamos, cantamos, nos damos a man, chitamos a caminar sin espanto, siempre enta debant. Lo veyemos en o resurtimiento d’o pino canario dimpués d’o volcán, tamién en as coladas marinas que veyen creixer as primeras algas. Tot y con a lava y a cenisa, siempre tornan os chitos.

Hue mas que no nunca nos femos alcordanza de todas as chirmanas ucrainianas, pero tamién de todas aquellas que padeixen en tantos conflictos armaus invisibilizaus. Hue ellas luitan, fuyen enta as mugas buscando unatro manyana con as suyas fillas, deixando dezaga a la suya chent, a las suyas radices. Mientras veyemos en as pantallas cómo en Ucraína muitas replegan nieu pa poder beber, pa beluns pareixe que a unica preocupación ye l’aumento d’o pre en o cereal pa as suyas produccions intensivas. Tamién ellas implen de simients as pochas de qualques soldaus rusos pa que a tierra nunca no deixe de florir, ixo y tot a guerra, a violencia, a muerte.

Chirmanas, no sotz solas.

Unatro anyo mas, seguimos aquí, somos aquí. Tot y con la pandemia, a sequera, o volcán, as guerras… Aquí nombramos, aquí nos sentimos mas unidas que no nunca. Aquí femos frent, compartimos as nuestras cerinas, deixamos d’un costau o silencio. Reivindicamos que existen muitas formas d’habitar o territorio, muitas ruralidatz que dialogan, que construyen, que cudian y acullen. Una de chirmanas de tierra: plena de feminismo y diversidat, d’agroecolochía, de memoria, d’interdependencia, asperanza y alegría.

Per un feminismo de todas,

per un feminismo de chirmanas de tierra.

*A ilustración ye de Mayte Alvarado. Podetz descargar-la aquí.

**(Iste Manifiesto ye escrito por María Sánchez y Lucía López Marco. Gracias a os consellos y aportacions de Celsa Peitado, Blanca Casares, Patricia Dopazo, Karina Rocha, Julia Álvarez y Elena Medel. Y a tantas que hetz feito plegar as vuestras aportacions.)

***O texto en cursiva perteneixe a la traducción d’o zaguer informe d’o IPCC d’o periodista Eduardo Robaina en La Marea.

Iste manifiesto ye traducido a l’aragonés por Lucía López Marco.

--

--