Por un feminismo de Chirmanas de Tierra
Chirmanas de tierra,
un anyo mas nos trobamos en as carreras pa reivindicar-nos chuntas, pa devantar as voces, unir as nuestras mans y desfender os nuestros dreitos y os d’os territorios que habitamos.
Ha estau un anyo de luita y mobilización d’o pueblo gallego por a defensa d’o suyo modo de vida, de l’augua, d’a tierra y de l’aire. Como diz o lema, «dende a Ulloa ata a Ría, terra, auga e aire son vida!». Toda Galicia ye en piet contra una agresión sin precedents, la d’una macroplanta de celulosa d’a multinacional Altri.
As consecuencias d’iste prochecto, si plega a fin, serían devastadoras: entre atras cuestions, toda a cuenca d’o río Ulla — que desemboca en a ría d’Arousa — se veyería afectada, perchudicando a mariscadoras y a o sector pesquero. O cauz d’o río ha uniu a las mullers labradoras d’a tierra d’o medio (A Ulloa, terra do medio) que desfienden o suyo territorio, a tierra que treballan y cudian, frent a un modelo de expolio y eucaliptización; y a las mullers d’o mar, preocupadas por a calidat de l’augua que les da sustento economico, y sin a cuala no s’entiende o suyo día a día.
Contra iste prochecto que trenca y estricalla a tierra se devantó una mobilización mediatica sin precedents, que se suma a tantas atras, talment menos visibles, que tamién luitan contra megaprochectos eolicos u solars, ampliación de reganos, instalacions de cría de bestiar industrial, prochectos miners, turisticos y urbanisticos… Intervencions que perpetuan una ideya entivocada de progreso y creiximiento, que ya ye obsoleta pa nusotras, porque nomás acumula beneficio que en unas pocas mans y fa mal a las personas y a o territorio.
Chirmanas de tierra,
tamién hemos tornau a salir chuntas a las carreras por o pueblo palestino. Pa amostrar a nuestra indignación por a impunidat d’o estau chenocida d’Israel, una impunidat sostenida por os nuestros gubiernos. Pa amostrar que no somos indiferents a ista inchusticia ni a iste sufrimiento. Pero tamién pa amostrar a nuestra admiración por a fuerza y a resistencia d’a población palestina, enradizada, como as suyas oliveras y as suyas figueras, en o vinclo con a tierra suya, que nos emociona y inspira.
Chirmanas de tierra,
vivimos en un territorio feriu. A DANA ha deixau dolor y secuelas, y un truco de realidat dimpués d’a catastrofe: amenistamos transformar iste sistema que no deixa de meter-nos en periglo. O cambio climatico no ye nomás un fenomeno abstracto u graus centigrados, ye muerte, desplazamiento forzau y destrucción material tamién entre nusotras.
A imachen d’o puent d’a solidaridat, con o suyo fluyir de chent a piet dende a ciudat a todas as localidaz afectadas, nos trayeba a una multitut que con os suyos cuerpos carga escobas y palas, birolla y garrafas d’augua, botas y ensers pa atras personas a las cualas no conoixen. Si nos sostenemos asinas ye porque nos reconoixemos vulnerables y anteposamos a vida a o capital: una vida que fa tremolar as unicas historias d’exito que nos amostroron como referents. Una vida en a cuala a vecindat se fa a la carrera y fa encendallo y cocina pa as de demás. Pero iste anyo, cuantas personas s’han visto afectadas por fenomenos climaticos sin recibir l’atención d’os medios, como ye o caso d’as companyeras chornaleras que malviven en os asentamientos chabolistas de Huelva u Almería. A solidaridat d’a sociedat y l’emparo d’as administracions no les han plegau.
D’atraman, nos commueve lo lema «O pueblo salva a o pueblo», pero no podemos xublidar que todas aquellas personas a las cualas votamos fan parte d’él, y que lo publico tamién salva a o pueblo. Bi ha infinidat de simients asperando pa renaixer en istas tierras. Y ixe renaixer nos permite imachinar atras trazas posibles de vivir: en as cualas a buena vida, l’alimentación sana, as condicions laborals dignas y a mesma salut no tiengan cosa a veyer con o codigo postal d’o nuestro puesto de residencia. Trazas de vivir en as cualas no i xublidemos a dengún.
Por ixo, queremos hue decir bien alto una expresión de l’hortal valenciano que nos emociona:
A tornallom.
Se diz asinas a una d’as formas de treballo comunals en a cuala se rfaa l’intercambio de fayenas sin diners. Una traza d’habitar una tierra en vecindat, que cudia os lazos con todas aquellas personas con as cualas convivimos y que, por muito que atros s’empenyoren en obviar y excluyir, ye un de tantos cenyos que conforman a narrativa que hue fa que sigamos aquí. Sisquiera sía tamién a forma que nos permita inventar modos de vivir que no nomás mitiguen los impactos d’o cambio climatico, sino que puedan contribuyir a frenar-lo.
Porque,
Chirmanas de tierra,
son ellas,as mullers que cosiran, las que sostienen o teixiu d’as suyas familias y comunidaz, las que afruentan os desafíos climaticos con una carga emocional y psicolochica que con frecuencia remaneix invisible.
As mullers rurals se troban en a primera ringlera d’a luita por un futuro habitable. Nos enfrontinamos a una creixent ecoansiedat, a una preocupación persistent y lechitima por os efectos d’o cambio climatico. Ista temor, intensificada por a nuestra cercanía directa con a tierra y os recursos naturals, nos truca con mas fuerza a las cudiadoras rurals. Guardianas de l’entorno, sofrimos primero y mas fundament os cambios en os ciclos naturals, as sequeras, as inundacions y a degradación d’o sulero.
Convivimos con ansiedaz, inquietuz, tristezas, inseguridaz, prisas, culpas y sobrecargas, obligadas a ormino a acceptar treballos precarios que estricallan o nuestro entorno. O sistema nos empenta a una busqueda individualizada de supervivencia, nos imple de pastiellas y medicaliza as nuestras vidas. Sobremedicación, automedicación, medicacions sin seguimiento ni finalización, no son prou pa aturar o gran desafío que suposa a defensa d’o nuestro territorio, a salut d’os nuestros cuerpos y la d’as nuestras comunidaz menazadas.
Chirmanas de tierra,
que la nuestra tierra floreixca tot y con as adversidaz.
Nos mantenemos firmes en a esperanza y l’acción, porque sabemos que en as nuestras mans ye a posibilidat d’un futuro habitable y sostenible. Pero nos trobamos en un momento critico, en o cual a explotación desmesurada d’os recursos naturals, a privatización de biens colectivos y l’abance de modelos economicos extractivistas menazan a vida en a planeta y o teixiu social d’as nuestras comunidaz. Debant d’ista crisi, alzamos a nuestra voz pa reivindicar y protecher los biens comunals, esencials pa la vida en os nuestros lugars, pa cudiar os monts, os feners, os acuifers, os ríos, as defesas, pa protecher toda forma de vida y a nuestra propia. Y fer-lo dende tierras comunals, que son de todas y de dengún; tierras ubiertas, sin zarres, horizontals, tierras que acullen y nutren. Tierras pa estar habitadas.
En un mundo dominau por a lochica d’o creiximiento economico ilimitau, nos trobamos debant d’una crisi ecosocial sin precedents. Frent a o modelo dominant basau en un capitalismo extractivista, amenistamos una transformación radical d’as lochicas d’os países d’o norte global. O decreiximiento no significa retroceso ni empobrimiento, sino un cambio en as prioridaz: producir menos y millor; consumir menos, pero con mayor sentiu; vivir de traza mas comunitaria y en equilibrio con o cuerpo, os atros cuerpos, o ecosistema, o territorio.
Queremos recuperar o tiempo como tiempo de vida, como forma d’habitar. No queremos vivir siempre en un tiempo productivo, burocratizau, un tiempo pa la explotación y o consumo. Queremos empentar o deseyo y o goyo tamién como politica efervescent y critica, dende lo común vivo, en contacto con as distintas realidaz. Reivindicamos o convivialismo, o goyo, lo festivo, a partir d’espacios y tiempos pa celebrar a vida, pa trobar-nos, pa desfrutar.
Y no somos solas, porque levamos con nusotras la fuerza de todas aquellas que nos precedioron, de todas aquellas que nos seguirán.
Por un feminismo de todas,
por un feminismo de chirmanas de tierra.
O cartel ye obra de Vanesa Freixa. Se puede descargar aquí.
(*) Seguimos fendo servir as categorías de muller (y chirmana) por considerar-las encara útils pa incidir politicament en a nuestra realidat actual, pero somos conscients que somos diversas por lo que fa a vivencias, trayectorias, capacidaz, cuerpos y identidaz. Lo asterisco pretende aglutinar tota ixa diversidat.
Iste manifiesto ha estau traduciu a l’aragonés y locutau por Lucía López Marco. Puedes ascuitar-lo aquí.
** Iste manifiesto ha estau posible gracias a o treballo colectivo de Blanca Casares, Lareira Social, Leire Milikua, Lucía López Marco, María Montesino, María Sánchez, Patricia Dopazo, Ada e Irea de REAMA Friol, Ana Pinto Lepe de Jornaleras de Huelva en Lucha y Elisa Oteros. Chirmanas de Tierra ye un manifiesto pa o 8M que estió empentau dende 2018, por María Sánchez y Lucía López Marco.
Puez emparar o manifiesto y o treballo de Chirmanas de tierra, aquí.
hermanasdetierra@gmail.com