Por un feminismo de irmás de terra
Declaramos costume que amenza e miremos ao ceo na procura de sinais de choiva, nunha terra asolada pola seca. Nalgúns puntos comeza a derreterse a xeada, medran os arroios; o musgo envolve cortizas, pedras, árbores, lembrándonos que a vida segue, que nós tamén estamos aquí, que tamén somos parte do territorio.
O último informe do IPCC volve lembrarnos que somos vulnerables ao cambio climático e que xa non valen as medias tintas. Non podemos alongar máis a inacción: se non, perderemos esa pequena e fugaz xanela de oportunidade que pode asegurar, para todas as persoas, un futuro habitable e sostible.
Este inverno primaveral non pode distraernos da emerxencia climática, da falta de auga que greta os nosos chans, dos macroproxectos que acosan o noso territorio e que ameazan as múltiples formas de vida dos nosos medios rurais. Por iso estamos aquí, alzamos a voz, sostemos o territorio, non deixamos de tecer redes entre nós, axudándonos e visibilizando todo aquilo que nos ameaza e nos quere facer caer. Xuntas poderemos enfrontar as adversidades e superar todos os atrancos, porque sen a alegría e a empatía non somos nin seremos nada.
Irmá de terra,
outro marzo máis
volvemos encher as nosas prazas e rúas, reivindicando que outro mañá é posible; un futuro de igualdade, diversidade e sustentabilidade. Hoxe queremos, todas xuntas, empezar a habitalo: non perder nunca a esperanza.
A pandemia continúa sacudíndonos, pero nós soubemos avanzar sendo rabaño. Como todas esas ovellas que se agrupan e protexen as súas cabezas debaixo do corpo das súas compañeiras. Non pensamos un medio rural sen o colectivo: sen a axuda e o apoio mutuo non poderemos seguir adiante.
Non queremos formar parte desa ruralidade solitaria e pechada que se quere impoñer, que se aproveita, que engana e que se aferra a unha nostalxia perigosa que romantiza a desigualdade e o machismo que — por desgraza — viviron as nosas nais e avoas. Que nos reprime e só nos reduce a tradición e maternidade, que non quere — e ao que non lle interesa — abrir unha xanela á diversidade e á realidade dos nosos medios rurais.
Porque necesitamos novas ruralidades cheas de feminismos, agroecoloxía, diversidade, pero tamén de memoria. Nestes tempos nos que a incerteza nos atravesa, é importante saber de onde vimos para pensar e imaxinar vereas que nos leven a un futuro mellor; camiños que poidan ensinarnos, desde outras aprendizaxes, cara a onde podemos e queremos ir.
Por iso agardamos outro ano máis coa mesma paciencia a que floreza o sabugueiro, a que as malvas inunden os campos, a que o cheiro da menta e a alfábega regresen ao aire que respiramos. Tamén a recoller xuntas os froitos das árbores, as hortalizas da terra. Volveremos compartir as nosas receitas, a visibilizar todo ese coñecemento que tantas veces se desprezou por non vir da academia. Tal e como nos ensinaron tantas mulleres que nos precederon, como as nosas avoas, desfaremos os nobelos dos saberes e uniremos os fíos, refaremos as madeixas; poderemos formar parte dun tear que acolla pero que tamén se pregunte, que actúe como ponte entre aquelas das que vimos e aquelas que virán.
As ameazas de hoxe non deixan de ser, en parte, as mesmas de sempre, disfrazadas baixo as palabras «progreso» e «prosperidade». Pero nós somos como esas casas das nosas aldeas, fortes, levantadas coas pedras da propia paisaxe, feitas de árbores e diálogos coa terra. A pesar dos encoros, do abandono e do exilio forzado, moitas delas mantéñense en pé, testemuñas da cobiza dun sistema hiper extractivista que só pensa en diñeiro e en produción, en usar as palabras verdes e renovables para lavarse as mans; para permitir, con toda a impunidade do mundo, que proliferen por todo o territorio macroproxectos que poñen en risco espazos naturais protexidos e de alto valor ambiental. Monocultivos de placas solares e parques eólicos, desertos verdes, naves intensivas onde rompe o vínculo entre o territorio, a persoa e o animal. Explotacións industriais que contaminan os nosos chans e a auga que bebemos. Non queremos esta febre de industralización que contamina, precariza e mata. Que esquece a todas aquelas persoas que habitan e fan posibles os nosos pobos, invisibilizando e vulnerabilizando a colectivos como o das mulleres migrantes, aínda sen condicións dignas de traballo e de vida. Aquí estamos para alzar a voz, para dicirvos que non deixaremos de loitar por garantir unha terra digna.
Irmá de terra,
non deixamos de ser árbores. Enraizadas entre nós, coas nosas accións e palabras tamén podemos ser simbioses, rizomas, bosques. Entrelazadas hoxe manifestámonos, cantamos, dámonos a man, botamos a andar sen medo, sempre cara a adiante. Vémolo no rexurdimento do piñeiro canario despois do volcán, tamén nas coadas mariñas que ven crecer as primeiras algas. A pesar de lava e a cinza, sempre volven os brotes.
Hoxe máis que nunca pensamos en todas as irmás ucraínas, pero tamén en todas aquelas que sofren en tantos conflitos armados invisibilizados. Hoxe elas loitan, foxen cara ás fronteiras buscando outro mañá coas súas fillas, deixando atrás á súa xente, ás súas raíces. Mentres vemos nas pantallas como en Ucraína moitas recollen neve para poder beber, para algúns parece que a única preocupación é o aumento do prezo no cereal para as súas producións intensivas. Tamén elas enchen de sementes os petos dalgúns soldados rusos para que a terra nunca deixe de florecer, a pesar da guerra, da violencia, da morte.
Irmás, non estades soas.
Outro ano máis, seguimos aquí, estamos aquí. A pesar da pandemia, da seca, do volcán, das guerras… Aquí nomeamos, aquí sentímonos máis unidas que nunca. Aquí facemos fronte, compartimos os nosos temores, deixamos na marxe o silencio. Reivindicamos que existen moitas maneiras de habitar o territorio, moitas ruralidades que dialogan, que constrúen, que coidan e acollen. Unha de irmás de terra: chea de feminismo e diversidade, de agroecoloxía, de memoria, de interdependencia, esperanza e alegría.
Por un feminismo de todas,
por un feminismo de irmás de terra.
A ilustración é de Mayte Alvarado. Podedes descargala aquí.
**(Este Manifesto foi escrito por Lucía López Marco e María Sánchez. Grazas aos consellos e achegas de Celsa Peitado, Blanca Casares, Patricia Dopazo, Julia Alvarez, Karina Rocha, e Elena Medel. E a tantas que fixestes chegar as vosas achegas.)
Este manifesto foi traducido ao galego por David, da cooperativa O Tempo da Aldea (Rebordechán, Crecente, Galicia).
